ارزیابی تحمل به شوری در اکوتیپ های کنجد تحت شرایط مزرعه و کنترل شده

thesis
abstract

شوری از مهمترین پارامتر ها ی محدود کننده تولید گیاهان زراعی در اقلیم های خشک و نیمه خشک مانند ایران است. بیش از 50 درصد اراضی کشاورزی فاریاب ایران تحت تاثیر سطوح مختلف شوری قرار دارد که به دلایل متعدد از جمله کمبود بارندگی، افزایش تبخیر و تعرق و مدیریت ضعیف کشاورزی در حال گسترش است. با توجه به سابقه کشت طولانی کنجد در کشور و وجود شواهدی مبنی بر کشت این گیاه در برخی مناطق شور و لب شور، بویژه در جنوب خراسان، این مطالعه به منظور به گزینی در کنجد برای تحمل به شوری در شرایط مزرعه و کنترل شده اجرا شد. در سال اول (1389) تعداد 43 نمونه کنجد (28 اکوتیپ خالص سازی شده و 16 رقم) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقات شوری قطب علمی گیاهان زراعی ویژه، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد تحت تنش آبیاری با آب شور ( 2/5 دسی زیمنس برمتر) قرار گرفتند. چهار نمونه کنجد قادر به سبز شدن در این شرایط نبودند و 14 نمونه نیز علیرغم سبز شدن و رشد تا اوایل مرحله زایشی، خشک شدند و تنها 58 درصد از نمونه های مورد بررسی قادر به تداوم رشد خود تا رسیدگی بودند. از نظر طول دور? مراحل فنولوژی، صفات مورفولوژیک و عملکرد و اجزای آن نیز تفاوت معنی داری بین ارقام واکوتیپ های کنجد وجود داشت. در آزمایش مزرعه ای سال دوم (1390) پنج اکوتیپ انتخابی کنجد از آزمایش سال قبل (msc14, msc12, msc7, msc6, msc3) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، در آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در معرض سه سطح شوری آب آبیاری ( 1، 4 و 8 دسی زیمنس بر متر) قرار گرفته و خصوصیات فیزیولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد و اجزای آنها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد، مقدار سدیم و کلر برگ همبستگی منفی و معنی داری با محتوای نسبی کلروفیل (به ترتیب **39/0-=r و **52/0-= r) و عملکرد کوانتومی (به ترتیب **49/0-=r و **55/0-= r) داشتند. همبستگی مقدار کلر برگ با میزان فتوسنتز منفی و معنی دار(**51/0-=r) بود. بین عملکرد دانه و مقدار کلر نیز همبستگی منفی و معنی داری (*40/0-=r) وجود داشت. در شوری 4 دسی زیمنس بر متر عملکرد دانه در دو اکوتیپ msc3 و msc6 نسبت به شاهد (یک دسی زیمنس بر متر) به ترتیب به میزان 28 و 8 درصد بیشتر بود و اکوتیپ msc6 در هر دو سطح شوری 4 و 8 دسی زیمنس بر متر عملکرد بیشتری نسبت به سایر اکوتیپ ها داشت. نتایج آزمایش بررسی سطوح مختلف شوری (1، 3، 6، 9، 4/11، 5/14، 6/16، 6/19، 1/21، 1/23 و 1/25 دسی زیمنس بر متر) بر شاخص های جوانه زنی پنج اکوتیپ کنجد مذکور نشان داد که اکوتیپ msc6 بیشترین درصد نهایی جوانه زنی و سرعت جوانه زنی (به ترتیب 1/71 درصد و 5/11 بذر در روز) را داشت و کمترین مقدار آنها در اکوتیپ msc12 مشاهده شد. اعمال سه سطح شوری (1، 4 و 8 دسی زیمنس بر متر) بر دو اکوتیپ مقاوم (msc6) و حساس (msc12) کنجد در 9 مرحله رشدی در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه نیز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد با اعمال شوری 8 دسی زیمنس بر متر در مرحله کاشت تا سبز شدن هرچند سبز خوبی مشاهده شد ولی گیاهچه های هر دو اکوتیپ قبل از تولید اولین برگ حقیقی از بین رفتند. اعمال تنش شوری 4 دسی زیمنس بر متر در مرحله کاشت تا سبز شدن نیز سبب کاهش چشمگیر میزان زیست توده و وزن خشک ریشه نسبت به سایر مراحل رشدی شد. در شرایط شوری عملکرد کوانتومی (fv/fm) و شاخص پایداری غشاء اکوتیپ متحمل تر بیشتر از اکوتیپ حساس بود. با توجه به نتایج این آزمایشات و پاسخ مناسب اکوتیپ msc6 در تحمل به شوری های مورد مطالعه نسبت به سایر اکوتیپ ها، به نظر می رسد بتوان از این اکوتیپ بعنوان یک گزینه مناسب جهت کشت در مناطق با آب لب شور استفاده کرد.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تحمل به شوری کوشیا (Kochia scoparia (L.) Schrad) در مرحله ی سبز شدن و گیاهچه‌ای تحت شرایط کنترل شده

شوری یکی از پارامتر‌های محیطی است که بر جوانه‌زنی، استقرار و رشد گیاهان تأثیر حیاتی دارد. تعیین آستانه تحمل گیاه در شرایط تنش شوری برای سبز شدن و استقرار گیاهچه، کمک زیادی به انتخاب خاک و آب آبیاری در کشت گیاهان هالوفیت می­‌کند. به همین منظور برای ارزیابی واکنش گیاه کوشیا به تنش شوری و همچنین تعیین آستانه­ زنده ماندن این گیاه در شرایط تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیم...

full text

بررسی تحمل به سرما در تعدادی از اکوتیپ های یونجه (medicago sativa l.) تحت شرایط مزرعه

بقاء و سودمندی مزارع یونجه در مناطق سرد متأثر از صدمات سرمای زمستانی است و همه ساله بخش هایی از مزارع یونجه بدلیل شرایط زمستانی در معرض خسارت و یا نابودی هستند. در این پژوهش یازده اکوتیپ یونجه به همراه دو رقم شاهد بین المللی در ایستگاه تحقیقاتی تیکمه داش با اقلیم فراسرد از سال 1387 لغایت 1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. بذور ابتدا در گلدان های انفرادی کشت و سپس بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با...

full text

ارزیابی مولفه های جوانه زنی و رشد گیاهچه اکوتیپ های کنجد (Sesamum indicum L.) در شرایط تنش شوری

جوانه زنی و رشد گیاهچه برای استقرار گیاهان تحت شرایط شور اهمیت دارد. از این رو انتخاب گیاهانی که جوانه ­زنی سریع و یکنواختی در شرایط شور دارند می تواند به استقرار اولیه و  رشد گیاهچه کمک نماید. به منظور ارزیابی واکنش اکوتیپ­ های کنجد به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط آزمایشگاه  اجرا شد.  فاکتور اول شامل پنج اکوتیپ کنجد (MSC3،MSC6،MSC7،MSC12 و MS...

full text

ارزیابی تحمل به شوری ارقام جو در شرایط آزمایشگاه و مزرعه

به منظور ارزیابی اثر شوری در مراحل مختلف رشد بر برخی صفات در ارقام مختلف جو، این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی صدوق، وابسته به مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 91-90، در محیط کشت پتری‌دیش و مزرعه اجرا شد. در محیط کشت پتری‌دیش جوانه‌زنی ارقام افضل، نصرت، ریحان، 4 شوری و رودشت در واکنش به سطوح مختلف شوری 5، 10، 15، 20 و 25 دسی‌زیمنس بر متر و آب مقطر به عنوان شاهد به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کا...

full text

ارزیابی برخی ژنوتیپ‌های گندم تحت تنش شوری در شرایط مزرعه

به منظور ارزیابی لاین‌های امیدبخش گندم و برخی صفات زراعی در شرایط تنش شوری، تعداد 17 لاین حاصل از برنامه به نژادی همراه با شاهدهای متحمل به شوری بم، ارگ و کویر در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به مدت دو سال زراعی 89-88 و 90- 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند با هدایت الکتریکی آب آبیاری و عصاره اشباع خاک به ترتیب 8/93 و 10/81 دسی زیمنس بر متر اجرا شد. برای اعمال تنش شوری تا ...

full text

ارزیابی تحمل به شوری در اکوتیپ های مختلف پده (.Populus euphratica Olive) با استفاده از شاخص های تحمل به تنش

پده (Populus euphratica Olive.) یکی از گونه­های درختی مناطق بیابانی است که در برابر تنش­های محیطی از جمله شوری تحمل بالایی دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر غلظت­های مختلف شوری بر عملکرد اکوتیپ­های پده و معرفی برترین اکوتیپ، به­صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گردید. عامل­ها شامل منشأ جغرافیایی (A) متشکل از 12 اکوتیپ پده مورد ارزیابی و شوری (B) شامل پنج غلظت 0 (بدو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده کشاورزی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023